- Αρπάζω την ευκαιρία για να μάθω εκ των έσω, λίγα πράγματα για την κατάσταση στη χώρα σας. Ακούγαμε για υψηλό βιοτικό επίπεδο μέχρι πριν λίγα χρόνια. Τι στράβωσε και ψάχνετε κι εσείς απεγνωσμένα για δανεικά;

Λευτέρης Μουμτζής: Εδώ συμβαίνει, φαντάζομαι, ό,τι έχει συμβεί και στην Ελλάδα. Έχουμε "αγκαλιάσει" μία κοινωνία βασισμένη πάνω σε κατασκευασμένες ανάγκες, επικεντρωμένη στο χρήμα και στην ευκολία, έχουμε απομακρυνθεί τόσο πολύ από τους εαυτούς μας, και τώρα που αρχίσαμε να "χάνουμε" αυτά που νομίζαμε ότι είχαμε, μας τυλίγει ο φόβος, μην ξέροντας από πού να πιαστούμε.

Νιώθω ότι πάρα πολύ σύντομα θα αναγκαστούμε να αναθεωρήσουμε τη στάση μας προς τη ζωή, μαζί με τις προτεραιότητες μας, μια και καλή. To "υψηλό βιοτικό επίπεδο" ήταν μια παρανοϊκή φούσκα η οποία έσκασε πολύ απότομα.

- Και από μουσική; Υπάρχει κυπριακό ροκ, καλά συγκροτήματα; Υπάρχουν άλλες εταιρείες δίσκων εκτός απ' τη Λουβάνα, βγαίνουν οικονομικά οι ανεξάρτητες κυκλοφορίες;

Από μουσική καλά πάμε και από μουσικούς νομίζω. Κυπριακό ροκ σαν έννοια δεν υπάρχει. Υπάρχουν μερικές μπάντες που γράφουν στα ελληνικά και ακούγονται όπως τις μπάντες αυτού που ονομάζεται ελληνικό ροκ.

Σαν Λουβάνα Δίσκοι είχαμε κυκλοφορήσει ένα αξιόλογο δίσκο πριν δύο χρόνια από τους πιτσιρικάδες Isaac's Cello σε αγγλόφωνο στίχο. Eπίσης σε αγγλόφωνο στίχο υπάρχει ένας αξιόλογος τραγουδοποιός, ο Δημήτρης Σωτηρίου, ο οποίος κυκλοφορεί σύντομα τον δεύτερο του δίσκο. Το γκρουπ Stelafi πιστεύω είναι μια ξεχωριστή πρόταση, σε ελληνικό και αγγλικό στίχο, στο οποίο συμμετέχω και εγώ. Έχει κυκλοφορήσει τον δίσκο 'Ο Σιδεροκόφτης' [και πάλι στη Λουβάνα].

Από ότι γνωρίζω υπάρχουν μία-δύο μέταλ δισκογραφικές που κάνουν αξιόλογη δουλειά. Όσον αφορά το αν βγαίνουν οι ανεξάρτητες κυκλοφορίες, είναι μια πολύπλοκη ερώτηση, επειδή εξαρτάται ποια έξοδα συμπεριλαμβάνονται στον προϋπολογισμό κλπ. Σίγουρα τα πράγματα είναι δύσκολα.

- Από συναυλίες, club, festival, τι γίνεται; Σας επισκέπτονται ξένα γκρουπ ή διψάτε για live;

Από συναυλίες έχουμε αφθονία, κυρίως από την Ελλάδα. Όχι όλες ευχάριστες φυσικά, αλλά φαίνεται ότι πάνε καλά για να επιστρέφουν οι ίδιοι τόσο συχνά. Club με την έννοια του συναυλιακού χώρου δεν υπάρχουν εκτός ένα-δύο που δεν είναι αρκετά για να υπάρξει ποικιλία. Φεστιβάλ υπάρχουν αρκετά τα τελευταία δύο χρόνια, κάτι το οποίο είναι ευχάριστο. Η Λουβάνα Δίσκοι συγκεκριμένα διοργανώνει δύο ετήσια, το Λευκωσία Loop Festival και το Φέγγαρος τα οποία έχουν φιλοξενήσει πολλούς μουσικούς τα τελευταία δύο χρόνια.

Ο κόσμος πάντα διψάει για να δει καλά live όπου και να βρίσκεται.

Όπως είπα και πιο πάνω, πιστεύω ότι σύντομα θα αναγκαστούμε να βρούμε καινούριους τρόπους για τη διεξαγωγή μουσικών δρώμενων και να αναθεωρήσουμε την ουσία της μουσικής και την επικοινωνία που είναι αναγκαίο ζητούμενο να παράγεται μέσα από αυτήν.

- Πες μας πέντε πράγματα για σένα. Από πότε και τι όργανα παίζεις, τι έχεις κυκλοφορήσει, έζησες έξω, θα μείνεις στην Κύπρο ή είσαι εκεί προσωρινά;

Παρακολούθησα μαθήματα πιάνου από έξι ετών. Αργότερα, στα δεκαπέντε μου, πήρα και μαθήματα σαξοφώνου. Έμαθα μόνος μου κιθάρα και αργότερα σπούδασα ηλεκτρικό και ακουστικό μπάσο. Παίζω επίσης ερασιτεχνικά τύμπανα και διάφορα άλλα μουσικά όργανα που ίσως δεν αξίζει να αναφέρω. Έχω κυκλοφορήσει τρεις προσωπικούς δίσκους κάτω από το όνομα J.Kriste, Master of Disguise, (This is The Alternative [2005], Girls Ghosts and Gods [2009] και The Age of Now [2012]) δύο δίσκους με το Τρίο Τεκκέ (Τα ρεγγέτικα [2009] και Samas [2011]), ένα δίσκο με τους Stelafi (O Σιδεροκόφτης [2011]) και παλαιότερα ένα δίσκο με τους Snakecharmer (Warm Today [2000]). Τραγουδώ επίσης ένα κομμάτι στο δίσκο των Luup "Meadow Rituals" (2011) και έχω μια μικρή συμμετοχή στο δίσκο του Θανάση Παπακωνσταντίνου "Ο Ελάχιστος Εαυτός" (2011).

Έζησα δύο χρόνια στην Αμερική και έξι στην Αγγλία. Τώρα μένω στην Κύπρο και δεν ξέρω αν θα είναι για πάντα.

- Για την προέλευση του ονόματος δε διάβασα πουθενά· πως προέκυψε;

Προφανώς δεν είναι πολύ ενδιαφέρουσα η ιστορία για να μην την δημοσιεύει κανείς.

- Υπογράφεις τις συνθέσεις και τις ενορχηστρώσεις. Οι μουσικοί με τα βιολιά, τσέλα, τρομπόνια και φλάουτα, εκτελούν σαφείς εντολές ή έχουν την ελευθερία να βελτιώσουν τις ιδέες σου;

Το κάθε μουσικό μέρος τυγχάνει διαφορετικής προσέγγισης και εξαρτάται το από πού προέρχεται. Δηλαδή, κάποια μέρη είναι γραμμένα σε παρτιτούρα, άλλα έχουν φορμαριστεί σε πρόβες ή συναυλίες, κάποια άλλα είναι αυτοσχεδιασμοί στο στούντιο κλπ. Γενικά, όταν καλώ κάποιον για να παίξει σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι τις περισσότερες φορές υπάρχει λόγος, και αυτό είναι ο ήχος του μουσικού, η προσέγγιση του, αλλά και ο χαρακτήρας του.

- Εκτός απ' το στούντιο της Λευκωσίας ηχογραφήσεις για το "Age of Now" έκανες και σε άλλα 3 (Αθήνα, Λονδίνο). Πάντα αναρωτιόμουν γιατί χρησιμοποιούνται πολλά στούντιο για την ηχογράφηση ενός δίσκου.

Το περασμένο καλοκαίρι βρέθηκα στο Λονδίνο δύο φορές για συναυλίες με το Τρίο Τεκκέ. Εκείνη την περίοδο ηχογραφούσα πυρετωδώς για το 'The Age of Now' και έτσι έκλεψα λίγο χρόνο για να μπω σε ένα στούντιο και να ηχογραφήσω κάποιους φίλους μουσικούς που κατοικούν εκεί, μια και δεν φαινόταν να υπάρχει άλλη ευκαιρία για κάτι τέτοιο. Όσο για τις ηχογραφήσεις στην Αθήνα, ο Φώτης Σιώτας και ο Στέλιος Ρωμαλιάδης έγραψαν εκεί, αφού κατά τις επισκέψεις τους στην Κύπρο, για συναυλίες με το γκρουπ, είχαμε περιορισμένο χρόνο για εγγραφές.

- Chamber pop, φολκ και βρετανική ψυχεδέλεια "ακούνε" στη μουσική σου οι γραφιάδες. Σε σημάδεψαν αυτά τα είδη από μικρό; Σ' αφήνουν αδιάφορο τα πιο πρόσφατα;

Το κάθε τραγούδι το χειρίζομαι διαφορετικά. Προσπαθώ να ακούσω, τον τρόπο με τον οποίο θα παραχθεί το επιθυμητό ηχοτοπίο, το οποίο θα εξυπηρετήσει καλύτερα το συναίσθημα που θέλει να προκαλέσει. Δε σημαίνει ότι πάντα το πετυχαίνω. Το αποτέλεσμα, όμως, αυτής της ηχητικής εξερεύνησης είναι αυτά που ακούγονται στις ηχογραφήσεις. Τώρα, αν αυτά εμπίπτουν σε κάποια μουσικά ιδιώματα (genres) είναι αναπόφευκτο και δεν είναι πάντοτε σκόπιμο.

Αυτά που αναφέρετε πιο πάνω δεν είναι είδη που με σημάδεψαν από μικρό, περισσότερο με απασχόλησαν σε επόμενα στάδια. Γενικά, με ενδιαφέρει να ακούω (και να επηρεάζομαι από) κάθε είδος μουσικής εφόσον είναι καλοπαιγμένη και διακατέχεται από συναίσθημα και ειλικρίνεια.

- Δεν έχεις οργή μέσα σου να εκφράσεις; Σχημάτισα την εντύπωση πως είσαι ...zen τύπος (και ερωτικός με τόσα love που είδα στους στίχους).

Οργή υπάρχει μέσα σε όλους τους ανθρώπους. Με τον ίδιο τρόπο που κάποιοι πιστεύουν ότι είναι κάτι που πρέπει να εκφραστεί ή να εκτονωθεί, εγώ πιστεύω ότι μπορεί να εξημερωθεί και να μεταμορφωθεί σε κάτι πιο ήπιο, εσωτερικό, όμορφο. Με άλλα λόγια, μπορούμε να έρθουμε πιο κοντά σε αυτό που προκαλεί αυτήν την οργή και να την ξορκίσουμε από την ρίζα της. Κάπου εκεί αναλαμβάνει δράση και η αγάπη. Αγάπη, άλλωστε, δεν είναι μόνο ο έρωτας, αυτό είναι απλά ένα μικρό κομμάτι της. Η αγάπη είναι τρόπος ζωής και μπορεί να μας βγάλει από πάρα πολλά αδιέξοδα.

Zen είμαι μόνο όταν είμαι σε πλήρη αντίληψη του τι σημαίνει αυτό. Την υπόλοιπη ώρα τρέχω μανιωδώς δεξιά και αριστερά.

- Έχεις μεγαλύτερες φιλοδοξίες πέρα απ' το να μπορείς να παίζεις και να κυκλοφορείς τη μουσική σου;

Πλέον η φιλοδοξία δεν έχει θετική έννοια για μένα. Τη νιώθω σαν κάτι εγκλωβιστικό. Όσα έχω φτιάξει, έχουν γίνει από ανάγκη και αγάπη. Δεν κρύβω όμως ότι σε μικρότερη ηλικία υπήρχε μέσα μου μεγάλη δόση φιλοδοξίας. Σιγά σιγά συνειδητοποίησα ότι μου προκαλούσε τρομερή μοναχικότητα και έκανε κακό στους γύρω μου και αποφάσισα να αλλάξω. Από την άλλη, έχω όνειρα τα οποία δεν βλάπτουν κανένα, όπως το να επιστρέψει ο άνθρωπος στην πραγματική του φύση.

- Θυμήσου κάτι ωραίο που ειπώθηκε/ γράφτηκε για τη μουσική σου και σε συγκίνησε.

Μετά από μια συναυλία μας στην Αθήνα πριν μερικά χρόνια, μια φίλη είχε πει: "να τους ακούς, είναι σαν θεραπεία" και αυτό το βρήκα πολύ όμορφο και συγκινητικό.

- Σου άρεσε το "The Master" του Paul Thomas Anderson;

Δεν μπορώ να πω διότι δεν το έχω δει, παρόλο που φαίνεται σαν μια ενδιαφέρουσα ταινία από το τρέιλερ. Δεν εμπιστεύομαι το Hollywood όμως. Θετικό στοιχείο είναι ότι έχει συνθέσει τη μουσική ο Jonny Greenwood.

Μάρτιος 2013